Ngày 1 tháng 1 năm 2024 đánh dấu kỷ niệm hai năm ngày bắt đầu Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện Khu vực (RCEP).

RCEP là một FTA thế hệ mới có quy mô lớn nhất thế giới với 15 thành viên, bao gồm 10 nước ASEAN và Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản, Australia và New Zealand. Tổng dân số của RCEP là khoảng 3,5 tỷ người và khối lượng thương mại trị giá 10,7 tỷ USD, chiếm gần 30% thương mại toàn cầu.

RCEP được đánh giá là một thành tựu quan trọng trong quá trình hội nhập kinh tế của khu vực châu Á - Thái Bình Dương. Trong hai năm qua, RCEP tiếp tục thúc đẩy hợp tác kinh tế và thương mại khu vực ngày càng sâu sắc, tạo động lực mạnh mẽ cho hội nhập và phát triển kinh tế của khu vực. RCEP bao gồm nhiều khía cạnh khác nhau của tự do hóa và tạo thuận lợi thương mại và đầu tư, với trọng tâm chính là cắt giảm và xóa bỏ thuế quan. Hơn 90% hàng hóa được giao dịch trong khu vực sẽ dần được hưởng mức thuế bằng 0.

Ngoài ra, RCEP đóng vai trò then chốt trong việc thúc đẩy chuỗi cung ứng linh hoạt, tạo cơ hội phát triển cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ và tạo điều kiện phát triển hợp tác trong các ngành công nghiệp tiên tiến.

Đại sứ Trung Quốc tại ASEAN Hou Yanqi cho biết, thông qua các cam kết thuế quan thống nhất, quy tắc xuất xứ, tự do hóa và tạo thuận lợi cho thương mại và đầu tư cũng như các quy tắc thương mại khác, RCEP đã tối đa hóa sự hội nhập của 27 hiệp định thương mại và 44 hiệp định đầu tư của các thành viên khu vực. Điều này thúc đẩy hiệu quả sự phát triển của hệ thống thương mại đa phương và mang lại lợi ích hữu hình cho các bên tham gia.

Kể từ khi triển khai RCEP, Trung Quốc luôn duy trì vị thế là quốc gia buôn bán hàng hóa trung gian lớn nhất khu vực. Trong khi đó, phần lớn thương mại hàng hóa trung gian nội khu vực của các nước thành viên RCEP chiếm gần hoặc hơn 50% thương mại hàng hóa trung gian toàn cầu. Thống kê cho thấy năm 2022, xuất nhập khẩu của Trung Quốc với các nước thành viên RCEP khác tăng 7,5% so với cùng kỳ năm ngoái. Trong 11 tháng đầu năm 2023, thương mại hàng hóa trung gian của Trung Quốc với Campuchia và Lào lần lượt đạt 65,78 tỷ NDT và 29,55 tỷ NDT, tăng 2,4% và 35,8% so với một năm trước.

Sự hợp tác trong chuỗi cung ứng và công nghiệp khu vực của RCEP không ngừng phát triển. RCEP đã tạo điều kiện thuận lợi cho hợp tác công nghiệp giữa Trung Quốc và các nước ASEAN như Việt Nam, Indonesia và Malaysia, cũng như Nhật Bản và Hàn Quốc, trong các lĩnh vực như dệt may, linh kiện điện tử, phương tiện sử dụng năng lượng mới và pin. Như Indonesia sở hữu nguồn tài nguyên niken và lithium dồi dào và Trung Quốc có lợi thế hoàn thiện trong ngành công nghiệp ô tô và pin năng lượng mới, cả hai bên đã tăng cường hợp tác và hội nhập trong lĩnh vực năng lượng sạch thông qua RCEP.

RCEP đã mang lại cơ hội mới cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ (SME). Việc giảm thuế đối với hàng hóa đã làm giảm chi phí thương mại cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ, đồng thời các thủ tục hải quan được đơn giản hóa và thương mại thuận tiện hơn đã cải thiện môi trường kinh doanh cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ.

RCEP đã mang lại lợi ích từ hợp tác kinh tế kỹ thuật số. Trung Quốc và ASEAN đã thông qua Sáng kiến ​​tăng cường hợp tác về thương mại điện tử và thiết lập quan hệ đối tác kỹ thuật số để tăng cường xây dựng cơ sở hạ tầng kỹ thuật số. Các công ty Trung Quốc đã nắm bắt các cơ hội phát triển kinh tế kỹ thuật số do ASEAN và các nước đối tác RCEP khác mang lại, đồng thời khám phá tiềm năng của thị trường trực tuyến.

Các quy tắc xuất xứ tích lũy cũng đã thúc đẩy dòng chảy tự do của các yếu tố kinh tế trong khu vực và tăng cường sự phân công lao động và hợp tác trong quá trình sản xuất giữa các thành viên RCEP. Bằng cách này, các ngành liên quan có thể điều chỉnh linh hoạt hơn với các nguyên tắc hiệu quả và các quốc gia thành viên có thể bố trí hợp lý hơn các chuỗi công nghiệp và cung ứng.

Hiệp định RCEP giúp doanh nghiệp tận dụng được các yêu cầu về quy tắc xuất xứ. Điều này giúp thúc đẩy thương mại song phương như giữa 2 nước Việt Nam và Australia. Theo số liệu từ Tổng cục Hải quan, tổng kim ngạch thương mại hàng hóa giữa Việt Nam và Australia trong tháng 1/2024 đạt 1,25 tỷ USD, tăng 43,4% so với cùng kỳ 2023. Trước đó, thương mại song phương 2 nước đạt 15,7 tỷ USD vào năm 2022 và gần 14 tỷ vào năm 2023.

Trong hai năm qua, các nước thành viên RCEP đã hợp tác với các bên liên quan để triển khai RCEP một cách toàn diện và hiệu quả, thúc đẩy phát triển thương mại hàng hóa, đảm bảo thực hiện hiệu quả các quy tắc xuất xứ ưu đãi, thực hiện thủ tục hải quan và các quy tắc tạo thuận lợi thương mại với tiêu chuẩn cao, và cải thiện mức độ mở cửa trong thương mại dịch vụ.