Nền kinh tế Đông Nam Á ghi nhận mức tăng trưởng tích cực trong quý II/2025, vượt xa kỳ vọng của các nhà phân tích, nhờ hoạt động kinh doanh được đẩy mạnh trong giai đoạn tạm hoãn thuế quan 90 ngày. Trong đó, Việt Nam nổi lên là nền kinh tế tăng trưởng mạnh nhất khu vực, đạt mức cao nhất trong hơn một thập kỷ qua.

Tăng trưởng toàn khu vực phục hồi mạnh mẽ

Sau khởi đầu chậm trong quý I, các nền kinh tế Đông Nam Á đã lấy lại đà tăng trưởng trong quý II/2025. Theo báo cáo khu vực, việc các doanh nghiệp “đẩy nhanh” sản xuất và giao hàng để tận dụng thời gian tạm hoãn áp thuế đã giúp hoạt động thương mại và sản xuất khởi sắc. Việt Nam dẫn đầu khu vực với mức tăng trưởng GDP đạt 8%, tăng mạnh so với mức 6,9% của quý I, thể hiện sự phục hồi toàn diện cả về cung và cầu.

Indonesia, Philippines và Singapore cũng ghi nhận mức tăng trưởng cao hơn trong quý II, trong khi Malaysia duy trì ổn định ở mức 4,4% so với cùng kỳ. Thái Lan là trường hợp ngoại lệ khi tăng trưởng chậm lại do lượng khách du lịch giảm và tiêu dùng yếu hơn.

Bảng: Tốc độ  tăng trưởng GDP thực (%) so với quý trước của một số nước Đông Nam Á (Nguồn: Oxford Economics)

Các động lực chính của tăng trưởng khu vực tiếp tục được củng cố. Hoạt động công nghiệp bất ngờ phục hồi nhờ đơn hàng và xuất khẩu tăng, trong khi tiêu dùng tư nhân vẫn là “trụ cột ổn định” nhờ lạm phát thấp và thị trường lao động duy trì vững vàng. Tuy nhiên, đầu tư cho thấy tín hiệu trái chiều do tâm lý thận trọng của doanh nghiệp và chính sách tiền tệ chuyển hướng nới lỏng.

Thương mại và công nghiệp hưởng lợi từ “khoảng nghỉ” thuế quan

Trong quý II/2025, thương mại khu vực được hỗ trợ mạnh bởi các hoạt động xuất khẩu tăng vọt trong giai đoạn tạm hoãn thuế. Indonesia, Singapore, Thái Lan và Việt Nam đều ghi nhận xuất khẩu tăng hai con số nhờ nhu cầu lớn về hàng may mặc, giày dép, điện tử và máy móc.

Tại Malaysia, tăng trưởng xuất khẩu chậm lại do giá hàng hóa giảm, mặc dù ngành điện, điện tử vẫn giữ vững đà tăng. Philippines ghi nhận mức tăng xuất khẩu 4,4%, giảm so với 7,1% của quý trước, nhưng ngành bán dẫn vẫn thể hiện sức bền tốt. Dù vậy, đà tăng thương mại này được dự báo chỉ mang tính tạm thời, khi các mức thuế đối ứng chính thức có hiệu lực từ ngày 7/8/2025.

Ngành công nghiệp chế tạo cũng có sự phục hồi đáng chú ý. Hoạt động sản xuất tại Indonesia, Singapore, Thái Lan và Việt Nam tăng nhanh hơn nhờ nhu cầu nội địa vững và các ngành thế mạnh truyền thống như điện tử, công nghệ sinh học. Chỉ số Chỉ số Quản lý thu mua (PMI) của toàn khu vực cải thiện rõ rệt, trong đó Philippines, Singapore, Thái Lan và Việt Nam đều trở lại vùng mở rộng (nghĩa là doanh nghiệp đang sản xuất nhiều hơn, đơn hàng tăng, kinh tế phục hồi) vào cuối quý II.

Tiêu dùng nội địa – trụ cột của tăng trưởng ổn định

Tiêu dùng tư nhân tiếp tục là động lực chính thúc đẩy kinh tế khu vực, được hỗ trợ bởi môi trường lạm phát thấp và việc làm ổn định. Ngoại trừ Thái Lan, nơi chi tiêu hộ gia đình giảm do niềm tin tiêu dùng yếu và du lịch chậm lại, các nước khác đều ghi nhận mức tăng chi tiêu cao hơn quý trước. Tình hình lạm phát và thất nghiệp thấp được dự báo sẽ giúp duy trì nhu cầu tiêu dùng ổn định trong nửa cuối năm 2025.

Thị trường lao động và giá cả duy trì ổn định

Thị trường lao động trong khu vực nhìn chung vẫn vững, với tỷ lệ thất nghiệp duy trì ở mức thấp. Malaysia đạt tỷ lệ tham gia lao động cao kỷ lục, trong khi Việt Nam ghi nhận mức tăng lương đáng kể giữa bối cảnh thị trường lao động khan hiếm. Tuy nhiên, các chuyên gia cảnh báo xu hướng tuyển dụng có thể trở nên chọn lọc hơn do những bất ổn bên ngoài và quá trình tái cấu trúc chuỗi cung ứng.

Lạm phát tiếp tục được kiểm soát tốt trong quý II/2025. Malaysia, Philippines và Singapore đều ghi nhận mức tăng giá tiêu dùng thấp hơn, trong khi Thái Lan lần đầu xuất hiện giảm phát trong năm quý. Các nước như Philippines và Thái Lan vẫn duy trì mức lạm phát dưới mục tiêu quốc gia, nhờ giá hàng hóa toàn cầu ổn định và nhu cầu trong nước tăng vừa phải.

Thị trường tài chính khởi sắc, chính sách tiền tệ nới lỏng

Phần lớn các đồng tiền Đông Nam Á tăng giá trong quý II/2025 nhờ đồng USD yếu đi và triển vọng thuế quan rõ ràng hơn. Đồng đôla Singapore, ringgit Malaysia, peso Philippines và baht Thái đều tăng giá mạnh, trong khi đồng rupiah Indonesia dao động nhưng kết thúc quý vẫn tăng 2,8% so với USD. Riêng đồng Việt Nam (VND) giảm nhẹ do áp lực xuất khẩu, song dự kiến sẽ phục hồi khi căng thẳng thương mại hạ nhiệt.

Về chính sách tiền tệ, các ngân hàng trung ương trong khu vực nhìn chung chuyển hướng sang nới lỏng. Ngân hàng Trung ương Philippines cắt giảm lãi suất ba lần liên tiếp từ quý II đến tháng 8; Indonesia, Thái Lan và Malaysia cũng hạ lãi suất, trong khi Singapore và Việt Nam giữ nguyên. Việc hạ lãi suất phản ánh nỗ lực hỗ trợ tăng trưởng trong bối cảnh rủi ro toàn cầu vẫn hiện hữu.

Dòng vốn đầu tư: Việt Nam và Thái Lan tiếp tục thu hút mạnh

Các cam kết đầu tư trong khu vực cho thấy xu hướng phân hóa. Việt Nam và Thái Lan tiếp tục là “điểm sáng” thu hút dòng vốn, đặc biệt trong lĩnh vực công nghệ cao, sản xuất điện tử và trung tâm dữ liệu. Indonesia ghi nhận mức giảm FDI mạnh nhất kể từ năm 2020, trong khi Malaysia và Philippines chứng kiến dòng vốn suy giảm do cạnh tranh khu vực gay gắt và bất ổn địa chính trị.

Tại Singapore, FDI vẫn duy trì ổn định, phản ánh vị thế của quốc gia này như trung tâm tài chính – công nghệ hàng đầu, thu hút các dự án trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo, số hóa và công nghệ khí hậu.

Triển vọng nửa cuối năm 2025

Theo các chuyên gia, đà tăng trưởng mạnh mẽ trong quý II đã góp phần cải thiện kết quả kinh tế sáu tháng đầu năm 2025. Tuy nhiên, khu vực dự kiến sẽ đối mặt với nhiều thách thức trong nửa cuối năm khi hiệu ứng của giai đoạn “đẩy mạnh trước thuế” dần phai nhạt và các biện pháp thuế quan mới bắt đầu tác động.

Trong bối cảnh đó, các nền kinh tế ASEAN được kỳ vọng sẽ tiếp tục điều hành linh hoạt chính sách tiền tệ, củng cố thương mại nội khối và đa dạng hóa chuỗi cung ứng nhằm duy trì ổn định tăng trưởng và nâng cao sức chống chịu trước các biến động toàn cầu.

Nguồn: Vụ Chính sách thương mại đa biên, Bộ Công Thương tổng hợp