Tăng trưởng ngành bán dẫn tại ASEAN

Ngành công nghiệp bán dẫn toàn cầu, trụ cột của công nghệ hiện đại, đang chứng kiến sự chuyển mình mạnh mẽ với sự góp mặt nổi bật của ASEAN (Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á). Căng thẳng địa chính trị giữa Mỹ và Trung Quốc đã mở ra cơ hội cho khu vực này, với những cái tên như Singapore và Malaysia dẫn đầu.

ASEAN, trong nỗ lực đa dạng hóa chuỗi cung ứng toàn cầu, đã ghi nhận sự tăng trưởng ấn tượng. Tổng xuất khẩu chất bán dẫn từ khu vực đạt 268,8 tỷ USD vào năm 2023, chiếm 23,6% thị trường toàn cầu. Sự gia tăng xuất khẩu đến 41,6% trong giai đoạn 2018-2023 là minh chứng cho sự phát triển bền vững của ngành tại đây.

Bài học từ Đài Loan và Hàn Quốc

ASEAN có thể học hỏi từ hai hình mẫu nổi bật trong ngành công nghiệp bán dẫn: Đài Loan và Hàn Quốc. Đài Loan đã xây dựng nền tảng ngành bán dẫn từ thập niên 1980 với Công viên Khoa học Tân Trúc và Công ty Sản xuất Chất bán dẫn Đài Loan (TSMC), hiện chiếm hơn 50% thị phần toàn cầu. Tương tự, Hàn Quốc, với sự hỗ trợ mạnh mẽ từ chính phủ, đã tạo ra các ông lớn như Samsung và SK Hynix.

Bài học chính là sự đầu tư chiến lược vào cơ sở hạ tầng cứng và mềm, cũng như sự phối hợp chặt chẽ giữa lĩnh vực nghiên cứu và phát triển, học thuật và công nghiệp. Các nước ASEAN, đặc biệt là Singapore, Malaysia và Việt Nam, cần xây dựng những trung tâm nghiên cứu và đào tạo chuyên sâu nhằm phát triển lực lượng lao động chất lượng cao.

Cơ hội và thách thức của Việt Nam và các nước ASEAN

Việt Nam, với chiến lược phát triển công nghiệp bán dẫn đến năm 2030 và tầm nhìn 2050, đang cố gắng tận dụng các lợi thế về nhân lực trẻ và tài nguyên đất hiếm phong phú. Tuy nhiên, thách thức bao gồm sự thiếu hụt nguồn nhân lực chất lượng cao, cơ sở hạ tầng chưa hoàn thiện, và thủ tục hành chính cần được cải thiện.

Các chuyên gia như TS. Lợi Nguyễn từ Marvell nhấn mạnh tầm quan trọng của việc hợp tác với tổ chức quốc tế để đào tạo kỹ sư thiết kế chip. Bên cạnh đó, sự ổn định nguồn cung điện và chuỗi cung ứng địa phương sẽ là yếu tố quyết định khả năng cạnh tranh của Việt Nam trong lĩnh vực này.

Các nước ASEAN khác như Malaysia và Singapore cũng không ngừng tăng tốc. Malaysia, với chiến lược bán dẫn quốc gia, đặt mục tiêu đầu tư 106 tỷ USD vào các công nghệ tiên tiến. Singapore mở rộng các khu chế tạo wafer và cải thiện dịch vụ hỗ trợ doanh nghiệp.

Trong khi đó, Indonesia, với nguồn tài nguyên dồi dào, đang phát triển chuỗi cung ứng từ nguyên liệu thô đến sản xuất. Cuộc cạnh tranh khu vực này không chỉ nâng cao vị thế của ASEAN trên thị trường bán dẫn toàn cầu mà còn thúc đẩy sự hợp tác để hình thành một chuỗi giá trị tích hợp.

Hướng tới tương lai

Một trong những ưu tiên kinh tế cho Năm Chủ tịch ASEAN 2025 mà nước Chủ tịch Malaysia đang đề xuất và đang nước các nước ASEAN cân nhắc tham vấn là Khung Hội nhập Chuỗi Cung ứng Bán dẫn ASEAN (AFISS). AFISS là bước tiến quan trọng nhằm định vị ASEAN như một trung tâm sản xuất duy nhất, từ khai thác khoáng sản đến đóng gói và phân phối. Sự phối hợp chặt chẽ giữa các quốc gia thành viên, kết hợp với đầu tư chiến lược vào R&D, hạ tầng và giáo dục, sẽ giúp ASEAN vươn lên như một khu vực cường quốc công nghệ.

Ngành công nghiệp bán dẫn đang mở ra cơ hội lớn, nhưng để tận dụng triệt để, Việt Nam và các nước ASEAN cần giải quyết nhanh chóng các hạn chế nội tại. Với sự đầu tư và chiến lược đúng đắn, ASEAN có thể khẳng định vị thế không chỉ là trung tâm sản xuất, mà còn là nguồn gốc đổi mới của ngành công nghệ cao toàn cầu.

Nguồn: tổng hợp.