Thái Lan đang nổi lên là nước xuất khẩu kem hàng đầu châu Á nhờ tận dụng hiệu quả mạng lưới 14 FTA với 18 đối tác, hạ tầng chuỗi lạnh – logistics quốc tế, cùng chiến lược “cao cấp hoá bằng câu chuyện nông sản” để tạo bản sắc và giá trị gia tăng. Trong giai đoạn 2020–2024, xuất khẩu kem của Thái Lan tăng hơn 10% mỗi năm và 87% kim ngạch đi vào các thị trường FTA với mức thuế 0%, cho thấy FTA không chỉ là ưu đãi thuế mà là công cụ chủ động định vị thị trường. 

Thái Lan đang nổi lên là nhà xuất khẩu kem lớn nhất châu Á và đứng thứ tư toàn cầu, trong bối cảnh xu hướng tiêu dùng thực phẩm “cao cấp hoá” tăng nhanh trên thị trường châu Á.

Theo dữ liệu thương mại gần đây, kim ngạch xuất khẩu kem của Thái Lan giai đoạn 2020–2024 trung bình đạt 106 triệu USD/năm, tăng hơn 10% mỗi năm. Riêng hai tháng đầu năm 2025, xuất khẩu kem đã đạt 22 triệu USD, trong bối cảnh chi tiêu tiêu dùng toàn khu vực phục hồi mạnh.

FTA là trụ cột chiến lược 

Thái Lan hiện có 14 Hiệp định Thương mại Tự do (FTA) với 18 đối tác. Trong đó, 17 đối tác đã xóa bỏ thuế quan với mặt hàng kem của Thái Lan. Nhờ vậy, 87% xuất khẩu kem của Thái Lan hưởng mức thuế nhập khẩu 0%.

Điểm đáng chú ý trong cách tiếp cận của Thái Lan là tư duy thâm nhập thị trường, cụ thể: các doanh nghiệp ưu tiên thâm nhập thị trường FTA trước, tận dụng ưu đãi thuế quan, rồi mở rộng sang các thị trường khác sau khi đã có quy mô, thương hiệu và dòng tiền.

“Với doanh nghiệp mới xuất khẩu, chúng tôi luôn chọn thị trường có FTA đầu tiên và hy vọng hiệp định giúp mở đường”, ông Danupon Umnouypreechakul, nhà sáng lập Lamoon Group - một thương hiệu kem “Made in Thailand” , chia sẻ.

Trung tâm sản xuất – chuỗi lạnh và hệ thống logistic quốc tế – và nhà máy của các tập đoàn khu vực

Ngoài chính sách thương mại, Thái Lan còn có lợi thế thực chất về chuỗi lạnh và hệ thống logistics quốc tế. Các tập đoàn lớn như Yili của Trung Quốc đã chọn Thái Lan làm cơ sở sản xuất và điểm trung chuyển vào thị trường ASEAN và các nước FTA khác.

Điều này tạo nên hệ sinh thái hiệu quả: công suất lớn – chi phí cạnh tranh – tốc độ giao hàng nhanh – chất lượng lạnh đảm bảo.

Chiến lược “cao cấp hoá bằng câu chuyện nông sản”

Trong khi các tập đoàn lớn dựa vào quy mô, SMEs Thái lại tạo khác biệt bằng “kể câu chuyện cao cấp”: mỗi hương vị gắn với địa phương cụ thể – nông sản cụ thể – nông dân cụ thể (ví dụ: kem xoài Marian, kem dừa, hoa đậu biếc).

Theo Lamoon Group, chính “câu chuyện” mới là yếu tố tạo ra nhu cầu chi trả cao hơn. Đây là cách định vị tính cao cấp mà doanh nghiệp Thái Lan coi là lợi thế cạnh tranh dài hạn, tránh cuộc chiến về giá.

Bối cảnh thuận lợi bên ngoài

Bối cảnh thị trường khu vực cũng tạo thuận lợi rõ rệt cho chiến lược xuất khẩu kem của Thái Lan. Châu Á hiện đã chiếm khoảng 37% thị trường kem toàn cầu và dự kiến sẽ tăng lên hơn 56 tỷ USD trong 5 năm tới, với tầng lớp trung lưu gia tăng nhanh và mức chi tiêu cho “indulgence” (chi tiêu nuông chiều bản thân) tăng đáng kể. Đồng thời, thị hiếu tiêu dùng đang chuyển mạnh sang các sản phẩm cao cấp hơn, ít béo, ít đường, thuần thực vật (vegan / non-dairy), và đặc biệt là các hương vị kết hợp Á – Âu (fusion) mang bản sắc địa phương. Đây chính là những phân khúc mà các doanh nghiệp Thái Lan đã định vị sớm, đồng thời có khả năng cung ứng với giá cạnh tranh nhờ lợi thế nguồn nguyên liệu nội địa và hệ thống chuỗi lạnh. Nhu cầu dịch chuyển này của người tiêu dùng châu Á tạo ra biên lợi nhuận tốt hơn và là lợi thế tự nhiên cho chiến lược “cao cấp hoá” của Thái Lan.

Đánh giá tổng thể

Thành công xuất khẩu kem của Thái Lan là kết quả của “mô hình 3 tầng”:

Thái Lan cho thấy một ví dụ điển hình về việc kết hợp chính sách thương mại với chiến lược phát triển sản phẩm để đưa một mặt hàng FMCG “tiêu dùng nhanh – giá trị cảm xúc cao” trở thành trụ cột xuất khẩu.

Nguồn: Vụ Chính sách thương mại đa biên, Bộ Công Thương tổng hợp