ASEAN được dự báo sẽ trở thành nền kinh tế lớn thứ tư vào năm 2030, vì vậy, việc xây dựng một chiến lược kinh tế mạnh mẽ, tham vọng và tổng hòa các lợi ích của các nước thành viên trong thập kỷ tới là yếu tố quan trọng để đạt được đà tăng trưởng này. Trong bối cảnh xu thế thế giới ngày càng phân cực, khả năng thay đổi dòng chảy thương mại và dịch chuyển các chuỗi cung ứng, phát triển công nghệ và chuyển đổi số đang định hình lại nền kinh tế thế giới, thay đổi nhân khẩu học cùng nhiều yếu tố tác động bên ngoài như biến đổi khí hậu; chặng đường phía trước đặt ra cho Cộng đồng Kinh tế ASEAN nhiều cơ hội cũng như thách thức mới chưa từng có, đòi hỏi sự linh hoạt, sáng tạo và nhu cầu hợp tác chặt chẽ hơn nữa.

Để hiện thực hóa triển vọng được dự báo, Cộng đồng Kinh tế ASEAN đã xây dựng “Kế hoạch Chiến lược Cộng đồng Kinh tế ASEAN sau 2025”, được các Lãnh đạo ASEAN ghi nhận tại Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 46 diễn ra vào tháng 5 năm 2025 tại Kuala Lumpur, Malaysia. Đây là văn kiện định hướng quan trọng của Cộng đồng Kinh tế ASEAN, đề ra các lĩnh vực hợp tác kinh tế trọng tâm từ nay đến 2045, rà soát theo chu kỳ 05 năm.

Trong đó, các nước ASEAN đã xác định được 6 định hướng chiến lược, hướng tới xây dựng Cộng đồng Kinh tế ASEAN trở thành: 
(1) một cộng đồng định hướng hành động: hướng tới mục tiêu một thị trường chung duy nhất - cơ sở sản xuất thống nhất, thúc đẩy thương mại hàng hóa hóa nội khối ASEAN, thương mại dịch vụ, đầu tư, tài chính và di chuyển thể nhân;
(2) một cộng đồng bền vững: lồng ghép các yếu tố và chính sách ứng phó với biến đổi khí hậu và phát triển bền vững tại tất cả các lĩnh vực hợp tác kinh tế;
(3) một cộng đồng dám nghĩ, dám làm, táo bạo và đổi mới: tăng cường hợp tác theo ngành, đa lĩnh vực như chuyển đổi số và công nghệ, đổi mới sáng tạo, sở hữu trí tuệ, cạnh tranh và bảo vệ người tiêu dùng;
(4) một cộng đồng chủ động và thích ứng: tăng cường vai trò trung tâm của ASEAN trong cấu trúc kinh tế khu vực nâng cao vị thế ASEAN trong chuỗi giá trị toàn cầu;
(5) một cộng đồng nhanh nhẹn và tự cường: hướng đến một cộng đồng kinh tế có chất lượng và khả năng thích ứng cao trước các biến động toàn cầu;
(6) một cộng đồng hòa nhập, cùng tham gia và hợp tác: xây dựng ASEAN lấy con người làm trung tâm, không bỏ lại ai ở phía sau.

Kế hoạch chiến lược Cộng đồng Kinh tế ASEAN được hoàn thiện đầy đủ tại Phiên họp thứ 16 của Nhóm công tác xây dựng chiến lược, diễn ra tại Hội An, Đà Nẵng vào tháng 9 năm 2025. Tại Phiên họp này, các nước ASEAN đã rà soát và thống nhất văn kiện này với 6 Định hướng chiến lược, 54 mục tiêu, 194 biện pháp và 756 hoạt động. Kế hoạch chiến lược Cộng đồng Kinh tế ASEAN được được đánh giá là một kế hoạch quy mô lớn, đánh dấu sự tiếp tục của một nỗ lực tập thể cho tương lai, thể hiện cam kết chính trị của các nước thành viên ASEAN đối với việc thúc đẩy năng lực tự cường và sự phát triển bền vững chung của khu vực, đặt ASEAN vào vị trí trung tâm tăng trưởng của châu Á - Thái Bình Dương và xem xây dựng cộng đồng là nền tảng.

Đánh giá so sánh chiến lược của Cộng đồng Kinh tế ASEAN năm 2025 và năm 2045 cho thấy, ASEAN đã không còn đặt ưu tiên vào mục tiêu như xóa đói giảm nghèo, tốc độ tăng trưởng thu nhập bình quân đầu người cao hay gia tăng tỉ lệ nhóm người thu nhập trung bình. Điều này phản ánh trình độ phát triển kinh tế của ASEAN trong giai đoạn vừa qua đã đạt được những tiến bộ đáng kể, khi các mục tiêu cơ bản về phát triển đã phần nào được hiện thực hóa tại nhiều quốc gia thành viên. Thay vào đó, ASEAN đang dần chuyển trọng tâm sang các mục tiêu phát triển bền vững như nâng cao năng lực cạnh tranh, đổi mới sáng tạo, kinh tế số, tăng trưởng xanh và phát triển bao trùm. Sự dịch chuyển chiến lược này cho thấy ASEAN đang bước vào giai đoạn phát triển mới, hướng đến một cộng đồng kinh tế có chất lượng và khả năng thích ứng cao trước các biến động toàn cầu. 

Cách tiếp cận dựa trên đồng thuận chính là cốt lõi của ASEAN và sẽ tiếp tục là nguyên tắc định hướng trong 20 năm tới. Tại Kế hoạch Chiến lược giai đoạn 2026-2030, tầm nhìn 2045, bên cạnh các nội dung hợp tác kinh tế truyền thống về thương mại hàng hóa, thương mại dịch vụ và đầu tư, trong tương lai gần ASEAN sẽ tập trung đẩy mạnh hơn nữa đối thoại và hợp tác trong các lĩnh vực liên ngành, liên trụ cột; đặc biệt chú trọng yếu tố phát triển bền vững, bao trùm và toàn diện. ASEAN sẽ hướng tới một nền kinh tế thịnh vượng chung, tiếp tục duy trì mục tiêu một thị trường chung duy nhất và cơ sở sản xuất thống nhất, với lực lượng lao động có tay nghề cao và toàn diện, tăng trưởng hiệu quả và sáng tạo, kết hợp yếu tố bền vững lồng ghép tại tất cả các lĩnh vực hợp tác kinh tế.