Trong bối cảnh cấu trúc kinh tế toàn cầu đang dịch chuyển nhanh chóng, mối liên kết giữa Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) và Pakistan đang bước vào giai đoạn mới. Các động thái ngoại giao – kinh tế gần đây cho thấy Pakistan đang chủ động mở rộng hợp tác với các nước trong khối ASEAN, coi đây là hướng đi chiến lược nhằm đa dạng hóa thị trường, giảm phụ thuộc vào các đối tác truyền thống và thúc đẩy hội nhập sâu hơn vào mạng lưới thương mại khu vực.

Nguồn ảnh: Getty

Tín hiệu chiến lược mới trong chính sách thương mại

Theo Daily Times, ông Iftikhar Ali Malik, nguyên Chủ tịch Phòng Thương mại và Công nghiệp Nam Á (SAARC), đã kêu gọi Chính phủ Pakistan tăng cường hợp tác kinh tế với ASEAN – “một khu vực năng động với tiềm năng thương mại và đầu tư khổng lồ”. Ông nhấn mạnh rằng Pakistan cần hướng mạnh sang Đông, coi ASEAN là “động lực tăng trưởng mới” của châu Á. 
Theo Viện Nghiên cứu Chính lược Pakistan, kim ngạch thương mại Pakistan – ASEAN hiện đạt khoảng 10,3 tỷ USD tính tới năm 2024, trong đó Malaysia, Thái Lan, Việt Nam, Indonesia và Philippines là những đối tác chính, với các rào cản về thuế quan, logistics và cơ sở hạ tầng khiến hợp tác vẫn ở mức khiêm tốn so với tiềm năng.

Các chuyên gia nhận định, việc Pakistan tìm kiếm hướng hội nhập mới với ASEAN không chỉ nhằm đa dạng hóa đối tác thương mại, mà còn để giảm phụ thuộc vào các thị trường truyền thống như Trung Quốc và Mỹ, trong bối cảnh cạnh tranh chiến lược khu vực ngày càng gia tăng.

ASEAN cũng đang thể hiện sự quan tâm đến Pakistan như một điểm trung chuyển mới kết nối Nam Á và Trung Đông. Các chuyên gia từ Bernama và The Nation Thailand nhận định rằng trong bối cảnh ASEAN đẩy mạnh hợp tác chuỗi cung ứng và tìm kiếm nguồn nguyên liệu mới cho ngành sản xuất, việc mở rộng quan hệ kinh tế với Pakistan là bước đi tự nhiên – vừa nhằm đa dạng hóa đối tác, vừa khai thác thị trường gần 250 triệu dân của quốc gia này. 

Việt Nam: Cầu nối chiến lược trong hợp tác ASEAN – Pakistan

Đáng chú ý, Việt Nam đang trở thành cầu nối quan trọng thúc đẩy hợp tác ASEAN – Pakistan. Ngày 14/10/2025, tại Pakistan, Bộ trưởng Bộ Công Thương Việt Nam Nguyễn Hồng Diên và Bộ trưởng Thương mại Pakistan Jam Kamal Khan đã chính thức khởi động đàm phán Hiệp định Thương mại ưu đãi giữa Việt Nam và Pakistan. Hiệp định này hướng tới việc giảm thuế quan, gỡ bỏ rào cản kỹ thuật và tạo hành lang pháp lý thuận lợi để nâng kim ngạch thương mại song phương lên gấp 5–10 lần trong vài năm tới.

Nguồn ảnh: Báo Chính Phủ

Hiện kim ngạch thương mại Việt Nam – Pakistan đạt khoảng 850 triệu USD năm 2024, chủ yếu gồm hàng dệt may, thủy sản, nông sản, dược phẩm và vật liệu xây dựng. Hai bên xác định các lĩnh vực tiềm năng hợp tác gồm thực phẩm Halal, năng lượng tái tạo, logistics và chế tạo công nghiệp, đồng thời cam kết thúc đẩy hợp tác đầu tư vào các khu kinh tế đặc biệt của Pakistan.

Động thái này không chỉ mở ra triển vọng song phương mà còn có ý nghĩa khu vực: Việt Nam đang trở thành cầu nối thúc đẩy sự hiện diện kinh tế của ASEAN tại Nam Á, trong khi Pakistan coi Việt Nam là “điểm đầu” để thâm nhập sâu hơn vào thị trường ASEAN. Nếu tiến trình đàm phán hiệp định này được thúc đẩy đúng hướng, không chỉ Việt Nam và Pakistan được hưởng lợi, mà còn góp phần mở rộng tầm ảnh hưởng của ASEAN tại Nam Á, củng cố vai trò của khối như một trung tâm thương mại năng động kết nối hai “vòng cung” kinh tế lớn của lục địa Á-Âu.

Triển vọng và khuyến nghị: Hướng tới hợp tác thực chất và bền vững

Trong thời gian tới, để quan hệ ASEAN – Pakistan phát triển thực chất, hai bên cần tương cường trao đổi thông tin, hướng tới việc cải thiện rào cản về thể chế, tiêu chuẩn kỹ thuật và kết nối vận tải. Pakistan phải cải thiện môi trường đầu tư, hạ tầng logistics, và hệ thống chứng nhận Halal, đồng thời tăng tính minh bạch trong chính sách. Về phần mình, ASEAN cần tạo cơ chế linh hoạt hơn cho các đối tác Nam Á, khuyến khích đối thoại doanh nghiệp – chính phủ và thúc đẩy liên kết thể chế khu vực.

Trên cơ sở Hiệp định thương mại giữa Việt Nam và Pakistan, ASEAN có thể cân nhắc xây dựng một khuôn khổ hợp tác kinh tế giữa ASEAN và Pakistan để tạo cơ sở pháp lý thúc đẩy sâu rộng hợp tác kinh tế lâu dài giữa hai bên trong những năm tới.

Nguồn: Vụ Chính sách thương mại đa biên, Bộ Công Thương tổng hợp