Vào ngày 19 tháng 9 năm 2024, Hội nghị Bộ trưởng Kinh tế ASEAN lần thứ 56 (AEM 56) và các Hội nghị liên quan đã được khai mạc tại Viêng Chăn, Lào, do Bộ trưởng Bộ Công Thương Lào Ngài Malaithong Kommasith là chủ tọa cùng với sự tham gia của Bộ trưởng Kinh tế các nước thành viên ASEAN và Tổng Thư ký ASEAN Kao Kim Hourn. Đoàn Việt Nam tham dự Hội nghị do Lãnh đạo Bộ Công Thương dẫn đầu và thành phần đoàn gồm đại diện Bộ Công Thương và Bộ Ngoại giao.

Tại Hội nghị, trong phần phát biểu mở đầu của mình, các Bộ trưởng thể hiện sự cảm thông, chia sẻ với các nước Việt Nam, Lào, Thái Lan, Philippines, Myanmar về những ảnh hưởng nặng nề và thiệt hại lớn về người và tài sản do bão Yagi gây ra. Các Bộ trưởng bày tỏ tình đoàn kết, cùng nhau vượt qua giai đoạn khó khăn và hy vọng trong thời gian tới, các nước sẽ khắc phục được hậu quả của cơn bão, sớm đưa cuộc sống của người dân trở lại bình thường.

Trong 2 ngày 16-17/9/2024, Bộ trưởng Kinh tế các nước thành viên ASEAN đã cập nhật tình hình triển khai các sáng kiến ưu tiên hợp tác kinh tế của Lào trong năm Chủ tịch ASEAN 2024, ghi nhận 06 trong tổng số 14 sáng kiến ưu tiên hợp tác kinh tế của Lào đã hoàn thành, trong đó đáng chú ý là việc kết thúc cơ bản đàm phán nâng cấp Hiệp định Thương mại Tự do ASEAN – Trung Quốc (ACFTA 3.0) cũng như việc xây dựng thành công các chính sách nhằm giải quyết vấn đề khoảng cách tài chính giữa các Doanh nghiệp siêu nhỏ, nhỏ và vừa (MSME), tình hình triển khai các công việc quan trọng của Cộng đồng Kinh tế ASEAN như: Việc thực thi và đàm phán nâng cấp Hiệp định Thương mại Hàng hóa ASEAN (ATIGA); Đàm phán Hiệp định khung ASEAN về Kinh tế số; Việc triển khai các sáng kiến về bền vững trong Cộng đồng Kinh tế ASEAN; Tiến độ thực thi Kế hoạch Tổng thể xây dựng Cộng đồng Kinh tế ASEAN 2025 và xây dựng Tài liệu Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2045 và các kế hoạch chiến lược, công tác chuẩn bị cho các hội nghị tham vấn giữa Bộ trưởng Kinh tế các nước ASEAN và các nước đối tác.

Các Bộ trưởng ghi nhận kinh tế khu vực ASEAN đã tăng 4,1% trong năm 2023 và dự kiến sẽ tăng lần lượt 4,6% và 4,7% trong các năm 2024 và 2025. Đầu tư vào ASEAN đã tăng lên 0,3%, từ 229 tỷ USD trong năm 2022 đến 230 tỷ USD trong năm 2023. Giá trị thương mại hàng hóa ASEAN giảm 1,2%, từ 3,85 nghìn tỷ USD trong năm 2022 xuống 3,53 nghìn tỷ USD trong năm 2023 và dự kiến sẽ tăng lên 3,62 nghìn tỷ USD trong năm 2024.

Cũng tại Hội nghị, các Bộ trưởng dành thời gian thảo luận về việc nâng cấp Hiệp định ATIGA, xử lý các vấn đề tồn đọng lâu năm trong thực thi Hiệp định này; các kiến nghị của Nhóm Đặc trách cấp cao về Hội nhập kinh tế ASEAN liên quan đến việc rà soát cuối kỳ Kế hoạch Tổng thể xây dựng Cộng đồng Kinh tế ASEAN 2025, xây dựng Kế hoạch Chiến lược Cộng đồng Kinh tế ASEAN giai đoạn 2026-2030, hiện thực hóa Tầm nhìn ASEAN 2045, và đánh giá các vấn đề mới nổi trong các FTA mà ASEAN ký kết với các nước đối tác (FTA ASEAN+); tiến trình gia nhập ASEAN của Timor Leste... và rà soát công tác chuẩn bị cho Hội nghị cấp cao ASEAN và các hội nghị liên quan dự kiến diễn ra vào đầu tháng Mười tới.

Ngoài ra, các Bộ trưởng cũng thảo luận nội bộ về các hoạt động hợp tác kinh tế giữa ASEAN và các đối tác đối thoại như Hoa Kỳ, Trung Quốc, Liên minh châu Âu, Nhật Bản, Hàn Quốc, Australia, New Zealand, Ấn Độ, Nga, Canada, Vương quốc Anh…; việc thực thi các Hiệp định thương mại tự do giữa ASEAN và các nước đối tác, bao gồm việc rà soát, nâng cấp Hiệp định Thương mại Hàng hóa ASEAN - Ấn Độ (AITIGA), đàm phán FTA giữa ASEAN và Canada, việc thực thi Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện Khu vực (RCEP) và khả năng đàm phán một Hiệp định Thương mại Tự do giữa ASEAN và Hội đồng Hợp tác Vùng Vịnh (GCC).

Bên lề Hội nghị, các Bộ trưởng cũng gặp và trao đổi với Hội đồng Tư vấn Kinh doanh ASEAN (ABAC), thông qua các khuyến nghị của Ban Thư ký ASEAN về việc tăng cường Cơ chế hợp tác công tư giữa ASEAN và ABAC, ghi nhận những khuyến nghị và ưu tiên của ABAC trong thời gian tới nhằm tăng cường hội nhập thương mại và đầu tư khu vực, tạo thuận lợi cho các hoạt động hợp tác về phát triển bền vững.

Thứ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Sinh Nhật Tân dẫn đầu Đoàn Việt Nam tham dự Hội nghị AEM 56. Tại Hội nghị này, Việt Nam khẳng định vai trò trung tâm của ASEAN trong hợp tác kinh tế-thương mại không những của khu vực mà cả trong chuỗi cung ứng toàn cầu. Việt Nam đã đóng góp ý kiến tích cực đối với các vấn đề trong hợp tác kinh tế nội khối ASEAN như: Thúc đẩy các sáng kiến hợp tác kinh tế ưu tiên được nước chủ nhà Lào đề xuất; Công tác chuẩn bị cho việc ký kết Nghị định thư sửa đổi Hiệp định ACFTA 3.0; Đàm phán nâng cấp Hiệp định ATIGA và khả năng đàm phán FTA giữa ASEAN và Hội đồng GCC. Các ý kiến đóng góp của Việt Nam thể hiện cam kết mạnh mẽ của Việt Nam với hội nhập kinh tế khu vực, duy trì vai trò tích cực trong các hoạt động tạo động lực cho tăng trưởng kinh tế khu vực và toàn cầu cũng như củng cố các chuỗi cung ứng khu vực. Việt Nam cũng đã ghi nhận ý kiến góp ý của các nước ASEAN để có thể hoàn thiện chính sách theo hướng thúc đẩy hơn nữa thương mại và đầu tư giữa các nước trong khu vực.

Hội nghị AEM 56 kết thúc vào chiều ngày 17 tháng 9 năm 2024. Tiếp sau Hội nghị này sẽ là chuỗi các Hội nghị tham vấn cấp Bộ trưởng Kinh tế giữa ASEAN và các đối tác đối thoại dự kiến diễn ra trong các ngày từ 19 đến 22 tháng 9 năm 2024./